Regionalny Oddział Szczeciński PTTK im. Stefana Kaczmarka
	Klub Turystów Pieszych "Wiercipięty
	Szkoła Podstawowa nr 24 im. Jana Brzechwy

XXIV Rajd Szlakiem Artylerzystów Polskich

13 marca 2005 r.
Puszcza Bukowa

TRASY  PIESZE :

1.    Start o godz. 10.15 (zbiórka uczestników koło przystanku PKP Zdroje) : PKP Zdroje – szlak czarny – jez. Szmaragdowe – Droga Graniczna – Psie Pole - Dolina Jeziorny – wiadukt przy ul. Smoczej – szlak czarny – ul. Skalista – Szlak im. II Łużyckiej Dywizji Artylerii (żółty) – ul. Gradowa – meta (11 km)

2.    Start o godz. 10.30 (zbiórka uczestników przy pętli autobusowej na Osiedlu Bukowym) : Osiedle Bukowe – Głaz Grońskiego – Głaz Serce – Bukowiec – Przełęcz Trzech Braci – szlak czerwony – Żydowce – ul. Gradowa – meta (10 km)

3.    Start o godz. 10.00 (zbiórka uczestników koło Zespołu Szkół Ogrodniczych w Zdrojach) : ZSO Zdroje – jez. Szmaragdowe – szlak zielony – Droga Chojnowska – Szwedzki Młyn – Szwedzki Głaz – Przełęcz Trzech Braci – Sobolowa Góra – strzelnica – uroczysko Mosty – Polana Głucha – ul. Tlenowa – ul. Gradowa – meta (12 km)

4.    Start o godz. 9.00 (zbiórka uczestników przy pętli autobusów nr 55 koło autostrady w Kluczewku) : Kluczewko – ul. Polarna – leśniczówka Radziszewko – Szlak im. II Łużyckiej Dywizji Artylerii (żółty) – Chlebowo (tablica pamiątkowa ku czci artylerzystów polskich) – jez. Węglino – Binówko – droga Binowska – ul. Bielańska – ul. Gradowa – meta (16 km)

5.    Trasa dowolna (piesza lub kolarska) – wg własnego uznania

Meta rajdu czynna będzie na terenie Szkoły Podstawowej nr 24
w Szczecinie Kluczu (ul. Rymarska 22a) w godz. od 13.00 do 14.45.
Rozpoczęcie konkursów o godz. 13.30.

Warunki uczestnictwa – zgłoszenia
Do udziału w rajdzie zapraszamy wszystkich chętnych. Zgłoszenia przyjmuje do dnia 10 marca 2005 r. (czwartek) Regionalny Oddział Szczeciński PTTK – Szczecin al. Jedności Narodowej 49a – w godz. od 9.00 do 16.00. Wpłaty wpisowego można dokonać w oddziale lub na konto PEKAO S.A. I O/Szczecin nr 03124038131111000043756810 z dopiskiem „Rajd Artylerzystów” i jednoczesnym powiadomieniem tel./faks nr 4345624

Wpisowe :
·        opiekunowie SKKT PTTK prowadzący grupę min. 6 osób – bezpłatnie,
·        zrzeszeni w PTTK – 2 zł,
·        młodzież z SOSW i Domów Dziecka – 1 zł,
·        pozostali uczestnicy – 3 zł

Świadczenia:
·        pamiątkowy znaczek rajdowy,
·        odcisk pieczęci okolicznościowej,
·        punkty do odznak turystyki kwalifikowanej,
·        nagrody dla zwycięzców konkursów,
·        opieka przodowników turystyki kwalifikowanej na trasach,
·        możliwość upieczenia własnych wiktuałów na ognisku.

Uczestnicy zobowiązani są do :
·        przestrzegania przepisów o ochronie przyrody, przeciwpożarowych oraz ogólnie przyjętych zasad zachowania,
·        uczestnicy ubezpieczają się we własnym zakresie na czas trwania imprezy,
·        osoby niepełnoletnie mogą brać udział w rajdzie tylko pod opieką osób dorosłych i na ich odpowiedzialność.

Uczestnicy mogą być pozbawieni świadczeń - zwrotu wpisowego w przypadku nie stawienia się na metę lub naruszenia obowiązków wymienionych w niniejszym regulaminie.

Uczestnictwo w rajdzie jest punktowane w konkursie na najaktywniejszą turystycznie szkołę

Druga Łużycka Dywizja Artylerii sformowana została w rejonie Włodawy na podstawie rozkazu Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego z dnia 20 sierpnia 1944 r. Dowódcą dywizji został gen. bryg. B.Nesterowicz, natomiast szefem sztabu – płk S.Dwornicki. W jej skład wchodziły : 6 Brygada Artylerii Lekkiej, 7 Brygada Artylerii Haubic i 8 Brygada Artylerii Ciężkiej.

 28 stycznia 1945 r. przeszła w rejon Radomia i 19 lutego została podporządkowana dowódcy 1 Frontu Białoruskiego. Przez Łódź, Gniezno, Wągrowiec, Czarnków wyruszyła na front i w dniu 27 lutego ześrodkowała się w rejonie Człopy. W okresie od 1 do 15 marca wspierała walki radzieckiej 3 Armii Uderzeniowej, 47 Armii i 1 Armii Pancernej na Pomorzu Zachodnim (w rejonie Drawna, Chlebowa, Łobza, Reska, Trzebiatowa i Szczecina Dąbia). 21 marca po zdobyciu przedmościa Szczecina (co nastąpiło dzień wcześniej) została podporządkowana dowódcy 1 Frontu Ukraińskiego. W następnych dniach (od 21 do 28 marca) dokonała przemarszu trasą : Pyrzyce – Myślibórz – Świebodzin – Sulechów – Rawicz – Trzebnica i ześrodkowała się w rejonie Zawoni (25 km na północ od Wrocławia). 04 kwietnia została podporządkowana dowódcy 2 Armii Wojska Polskiego i w jej składzie brała udział w operacji berlińskiej i praskiej. W uznaniu dla toczonych na Łużycach walk otrzymała na mocy rozkazu Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego miano „Łużyckiej”.

 Pobyt artylerzystów polskich na obrzeżach Puszczy Bukowej został w różnoraki sposób upamiętniony przez działaczy PTTK z Antonim Adamczakiem na czele. W Chlebowie znajduje się kamienny cokół z tablicą zawierającą wizerunek armaty oraz informację, że w dniach 9-20.III.1945 r. w rejonie Chlebowa 2 Łużycka Dywizja Artylerii WP wspierała ogniem piechotę radziecką w walce z Niemcami o wyzwolenie prawobrzeżnego Szczecina. Tablica wymienia jako fundatorów młodzież SKKT-PTTK Szczecina i społeczeństwo M.Gm.Gryfina oraz informuje, że odsłonięto ją w 1981 r.

 Jedno ze wzgórz w Kluczu nosi nazwę Wzgórza Bombardierów (zachowały się tu ślady stanowisk ogniowych 1 i 2 baterii 48 PAL 2 Łużyckiej Dywizji Artylerii ). Do działań wojennych artylerii z marca 1945 r. nawiązuje też nazwą Dolina Dział znajdująca się na terenie Puszczy Bukowej pomiędzy Kluczem a Radziszewkiem. Ponadto jeden ze szlaków w Puszczy Bukowej poprowadzono przez tereny związane z walkami polskich artylerzystów i nosi on nazwę : „Szlak Artyleryjski im. 2 Łużyckiej Dywizji Artylerii WP”. Jest on oznakowany kolorem żółtym, posiada długość ok. 19 km i wiedzie trasą : Szczecin Podjuchy – Szczecin Żydowce – Kluczewko – gajówka Radziszewko (leśnictwo Podjuchy) – uroczysko Omulne – Chlebowo – Lisia Miedza – Jarząbki – Jezioro Binowskie – Binowo.

 Walki artylerzystów polskich upamiętnia wreszcie nasz rajd, zapoczątkowany przed laty przez znanego szczecińskiego krajoznawcę i członka klubu „Wiercipięty” – Antoniego Adamczaka. Odbywa się on już po raz dwudziesty czwarty (początkowo funkcjonował pod nazwą „Mały Rajd Wyzwolenia”). Pamiętajmy więc o polskich żołnierzach, którzy w trudzie i znoju walczyli by rozgromić hitlerowców.

 Opracowano na podstawie hasła na temat dywizji w „Encyklopedii Szczecina” (autor hasła – Marian Erenc) oraz przewodnika Antoniego Adamczaka i Bogdana Kucharskiego „Okolice Szczecina” (Warszawa 2000).