XVIII Wycieczka "Szlakami Przodków"
     
27 marca 2004
długość wycieczki: 15 km
  zobacz zdjęcia z rajdu

zbiórka: Police Rynek (pl. Chrobrego) - godz. 10.00
Dojazd autobusami lini 101 z pl Rodła albo 103,106 z Głębokiego lub też 102 z Gocławia

Trasa rajdu:    

1. Police -Plac Chrobrego - START
Miasto liczy obecnie ok. 35.000 mieszkańców. Prawa miejskie otrzymało w 1260 z rąk Barnima I. Dynamiczny rozwój miasta nastąpił w latach 60-tych i 70-tych w związku z budową Zakładów Chemicznych "Police".

Fontanna - postać Sediny na pl. Bolesława Chrobrego

2. gotycka kaplica z XV w. - pozostałość po kościele Mariackim, który spłonął w 1895 r.

3. lapidarium - utworzone w 1998 r. na terenie przedwojennego cmentarza miejskiego. Zgromadzono tu ok. 100 nagrobków i innych elementów sztuki cmentarnej.

4. kościół neogotycki - zbudowany w 1910 r. Posiada strzelistą wieżę o wys. 64 m.
 
dawna kaplica na pl. Chrobrego.
Lapidarium
   

5. grodzisko przy ul. Dębowej - było zamieszkiwane przez Słowian w X-XII w. Powierzchnia 900 m kwadratowych.

6. PKP Mścięcino

7. ul. Ofiar Stutthofu (teren dawnego obozu, obok budynku dawnej komendantury obozu ustawione 2 głazy z tablicami pamiątkowymi)

8. Góra Słowiańskich Bogów - u podnóża Góry Słowiańskich Bogów znajduje się uroczysko "Komarzy Młyn" - przed wojną był tu młyn wodny. W pobliżu zachowały się pozostałości niemieckiej restauracji.

9. Siedlice

10. teren dawnej fabryki benzyny syntetycznej

11. Police

Ruiny fabryki benzyny syntetycznej w Policach
(na pierwszym planie widoczny młyn węglowy)
zobacz pozostałe zdjęcia z byłej fabryki benzyny syntetycznej

UWAGA !!!
Teren dawnej fabryki benzyny syntetycznej w Policach wolno zwiedzać tylko w towarzystwie doświadczonego przewodnika. Samodzielna penetracja terenu grozi śmiercią lub kalectwem.

1

Rys historyczny fabryki benzyny syntetycznej w Policach

Już na początku XX w. Niemcy, nie posiadający własnych zasobów ropy naftowej, rozpoczeli prace nad technologią otrzymywania paliwa ciekłego z węgla kamiennego. Prace te zostały uwieńczone sukcesem dopiero w latach 20-tych. Autorem technologii przeróbki węgla w ropę był niemiecki uczony Friedrich Bergius (otrzymał za to Nagrodę Nobla w 1931 r.)
W 1938 r. rozpoczęto w Policach budowę fabryki benzyny syntetycznej o docelowej wydajności ok. 450 tyś. ton rocznie. Fabryka rozpoczeła produkcję w 1940 r. W 1944 fabryka zajmowała powierzchnię ok. 16 km kw., a pracowało w niej jednocześnie ok. 25 tysięcy osób. Zatrudnieni w niej byli (w okresie wojny) robotnicy przymusowi i jeńcy wojenni z Polski, Francji, ZSRR, Jugosławi Belgi i innych podbitych krajów Europy.
Przetrzymywani oni byli w
- obozach karnych:
-
 Bremerhaven - obóz mieścił się na statku zakotwiczonym na jednej z odnóg Odry - Domiąży. Więźniami byli Polacy w liczbie ok. 1000 ludzi
-
 Hagerwelle - w obozie przetrzymywano Polaków, Belgów, Francuzów, Litwinów, Rosjan - przeciętnie kilkaset osób
- obozach pracy przymusowej:
-
 Nordlager - obóz powstał w1939 r. , po rozbudowie w 1942 r. składał się z 28 baraków zamieszkałych przeciętnie przez ok. 2800 ludzi.
-
 Wullenweverlager - obóz założono w 1942 r. Więziono w nim ok. 3000 robotników z krajów zachodnich (od 1944 przebywali tu także internowani żołnierze włoscy)
-
Tobruklager - powstał w 1943 r. Początkowo przebywali tu robotnicy z Francji, Czech, Niemiec i Włoch, a potem z Holandii, Belgii i ZSRR. Obóz był stale rozbudowywany. W roku 1944 liczył 64 baraki, w których zamieszkiwało 9000 osób.
-
 Pommerenlager - był to największy obóz pracy przymusowej, powstał w 1940r., kiedy to przywieziono pierwsze transporty Polaków z Bydgoszczy, Torunia i Łodzi. Po Powstaniu Warszawskim przybył tu kolejny transport Polaków w ilości 500 ludzi. W 1944 r. podczas alianckich nalotów, obóz został prawie doszczętnie spalony.
- filiach obozów koncentracyjnych:
-
Stutthof - obóz powstał w 1944 r. i składał się z 32 baraków .Liczba więźniów nie jest dokładnie znana, prawdopodobnie było ich ok. 6500. W obozie znajdowali się głównie Polacy i Rosjanie.
-
 Ravensbruck - był to obóz kobiecy, w którym przebywało przeciętnie ok. 600-800 kobiet.

Informacje o fabryce benzyny syntetycznej w Policach i obozach pracy przymusowej (wraz z mapką) opracowano na podstawie książki Wiesława Gawła "Police. Rys historyczny" Police 1993


Rozmieszczenie obozów na terenie Polic w okresie 1939-45
Objaśnienie oznaczeń:
FBS - fabryka benzyny syntetycznej
1- statek Bremerhaven
2 - Tobruklager
3 - Pommerenlager
4 - Hagerwelle
5 - Nordlager
6 - Wullenweverlager
7 - Stutthof
8 - Ravensbruck

Tablica w Mścięcinie ku czci zamordowanych tu w okresie II wojny światowej więźniów filii obozu koncentracyjnego Stutthof
1