W walkach o
Szczecin brały udział dwie jednostki Wojska Polskiego:
Druga Łużycka Dywizja Artylerii - sformowana w rejonie Włodawy w drugiej
połowie 1944 roku. Do walki przystąpiła w marcu 1945 roku, walcząc w rejonie
Drawna, Chlebowa, Łobza, Reska, Trzebiatowa i Szczecina-Dąbia. Po 20
marca została przegrupowana w okolice Wrocławia, a następnie wzięła udział w
operacji berlińskiej i praskiej.
Obok niej na przedpolach Szczecina walczyła również druga polska jednostka:
Samodzielna Brygada Moździerzy.
Druga Łużycka Dywizja Artylerii d-ca:
gen. bryg. Benedykt Nesterowicz |
|
Haubica
M-30 kaliber:
122 mm Ciężar: 2350-2500
kg. Donośność: do 12 km. Szybkostrzelność: 5-6 strz/min Waga pocisku:
13-23 kg
|
|
Pierwsza Samodzielna Brygada Moździerzy d-ca: płk. Wasyl
Jurym |
|
Moździerz wzór 1938 kaliber: 120 mm Ciężar na stanowisku ogniowym: 260-270 kg Szybkostrzelność: 12-15 strz./min. Donośność: 1300-5600 m. Ciężar granatu: 16-16,5 kg |
Pobyt artylerzystów polskich na obrzeżach Puszczy Bukowej został w różnoraki sposób upamiętniony przez działaczy PTTK z Antonim Adamczakiem na czele:
W Chlebowie znajduje się kamienny cokół z tablicą zawierającą wizerunek armaty i napis mówiący nam o tym, że w dniach 9-20.III.1945r. w rejonie Chlebowa 2 Łużycka Dywizja Artylerii WP wspierała ogniem piechotę radziecką w walce z Niemcami o wyzwolenie prawobrzeżnego Szczecina. Podpis pod napisem informuje, że tablicę ufundowała młodzież SKKT-PTTK Szczecina oraz społeczeństwo M.Gm. Gryfina w 1981r.
Jedno ze wzgórz w Kluczu nosi nazwę Wzgórza Bombardierów (zachowały się tu ślady stanowisk ogniowych 1 i 2 baterii 48 PAL 2 Łużyckiej Dywizji Artylerii).
Do działań artylerii z marca 1945r. nawiązuje też nazwą Dolina Dział znajdująca się na terenie Puszczy Bukowej pomiędzy Kluczem a Radziszewkiem.
Ponadto jeden ze szlaków w Puszczy Bukowej poprowadzono przez tereny związane z walkami polskich artylerzystów i nosi on nazwę : "Szlak Artyleryjski im. 2 Łużyckiej Dywizji Artylerii WP". Jest on oznakowany kolorem żółtym , posiada długość ok. 19 km i wiedzie trasą : Szczecin Podjuchy - Szczecin Żydowce - Kluczewko - gajówka Radziszewko (leśnictwo Podjuchy) - uroczysko Omulne - Chlebowo - Lisia Miedza - Jarząbki - jezioro Binowskie - Binowo.
Walki artylerzystów polskich upamiętnia wreszcie nasz rajd, zapoczątkowany przed laty przez znanego szczecińskiego krajoznawcę i członka klubu "Wiercipięty" Antoniego Adamczaka. Odbywa się on już po raz dwudziesty trzeci (przez pewien okres czasu funkcjonował też pod nazwą "Mały Rajd Wyzwolenia"). Pamiętajmy więc o polskich żołnierzach, którzy w trudzie i znoju walczyli by rozgromić hitlerowskie Niemcy.